Thị Trường Độc Quyền Hoàn Hảo Là Gì

Cạnh tranh hoàn hảo là một khái niệm quan trọng trong kinh tế học vi mô. Nó giúp chúng ta hiểu cách thức hoạt động của thị trường và vai trò của cạnh tranh trong việc thúc đẩy hiệu quả kinh tế.

Ví dụ về độc quyền ở Việt Nam

Tại Việt Nam, chỉ có tổng công ty điện lực Việt Nam (EVN) được nắm giữ hệ thống truyền tải điện. Điều này có nghĩa là các công ty điện lực khác đều phải phụ thuộc vào EVN nếu muốn kinh doanh về mảng này.

Theo Điều 4 Nghị định 94/2017/NĐ-CP, Nhà nước Việt Nam thực hiện độc quyền nhà nước với 20 loại hàng hóa, dịch vụ khác nhau, trong đó có:

Nguyên nhân hình thành độc quyền là gì?

Độc quyền là một cấu trúc thị trường ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế. Vậy nguyên nhân hình thành nên trạng thái độc quyền là gì? Câu trả lời như sau:

Đặc điểm cơ bản của cạnh tranh hoàn hảo

Thứ nhất, các sản phẩm phải có sự đồng nhất: Các hàng hoá của thị trường cạnh tranh hoàn hảo là các hàng hoá thay thế hoàn hảo (Very good substitutes) với công dụng và chất lượng hoàn toàn như nhau.

Thứ hai, mức giá được định sẵn bởi thị trường vì thế đường cầu là đường nằm ngang: Mức giá thị trường sẽ chính bằng cầu, bằng với mức doanh thu cận biên (marginal revenue: mức tăng tổng doanh thu khi bán thêm một đơn vị hàng hoá), và cũng bằng với doanh thu trên một sản phẩm.

Thứ ba, thông tin đều sẵn có và hoàn hảo: Người mua và người bán hoàn toàn nắm được mức giá thành và thông tin chi tiết về sản phẩm, điều này giúp người tiêu dùng có những đánh giá chính xác nhất về sản phẩm và không bị mua hớ.

Thứ tư, vì thông tin hoàn hảo và mức giá định hình bởi thị trường, nên tại điểm cân bằng của thị trường, không có doanh nghiệp nào nhận được lợi nhuận kinh tế, và các doanh nghiệp sản xuất với mức chi phí trung bình trên sản phẩm thấp nhất, chính bằng chi phí cận biên (mức chi phí tăng thêm khi sản xuất thêm 1 sản phẩm) và bằng với doanh thu cận biên.

Thứ năm, không có rào cản gia nhập thị trường: Lượng hàng hoá là hoàn toàn như nhau về giá và chất lượng, thông tin hoàn hảo, do đó các doanh nghiệp có thể tự do gia nhập hoặc rút lui khỏi thị trường. Nếu có công ty rút lui khỏi thị trường, sản lượng thị trường giảm và đẩy giá thị trường lên trong ngắn hạn, khuyến khích các doanh nghiệp khác gia tăng sản lượng, doanh thu và lợi nhuận kinh tế của doanh nghiệp sẽ tăng. Nếu có công ty gia nhập thị trường, sản lượng tăng, bởi thế giá thị trường sẽ giảm trong ngắn hạn, khiến các doanh nghiệp khác phải giảm sản lượng, doanh thu và lợi nhuận kinh tế của doanh nghiệp giảm.

Top 5 cổ phiếu tốt nhất để đầu tư ngay bây giờ!

Nhóm phân tích của Chứng khoán DSC vừa xác định được Top 5 cổ phiếu mà chúng tôi tin là tốt nhất để các nhà đầu tư mua ngay bây giờ. 5 cổ phiếu này có thể tạo ra lợi nhuận vượt trội trong năm nay:

Độc quyền là một khái niệm rất quen thuộc trong lĩnh vực kinh tế và nó có khả năng gây ra những tác động xấu đến thị trường nếu không được vận dụng đúng đắn. Vậy độc quyền là gì?

Các biện pháp kiểm soát độc quyền theo Luật Cạnh tranh

Nhằm kiểm soát tình trạng độc quyền, Luật Cạnh tranh Việt Nam đã quy định một số biện pháp cụ thể. Dưới đây là các biện pháp chính:

Thông qua những biện pháp này, Luật Cạnh tranh Việt Nam hướng tới việc bảo vệ sự cạnh tranh công bằng và ngăn chặn các hành vi lạm dụng vị trí độc quyền trong thị trường.

Kết luận, độc quyền có thể mang lại lợi ích cho doanh nghiệp thông qua việc tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro cạnh tranh. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra những tác động tiêu cực đến người tiêu dùng và nền kinh tế nói chung, như tăng giá sản phẩm và hạn chế sự đổi mới. Do đó, việc kiểm soát độc quyền là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì một môi trường cạnh tranh lành mạnh trong nền kinh tế.

Độc quyền là gì? Ví dụ về độc quyền ở Việt Nam

Độc quyền là một trạng thái của thị trường trong lĩnh vực kinh tế học chỉ sự duy nhất mà trong thị trường đó chỉ có một người cung cấp sản phẩm, dịch vụ hoàn toàn không có sự gia nhập thị trường và không có bất kỳ sản phẩm, dịch vụ thay thế gần gũi nào. Tóm lại, độc quyền là thị trường không cạnh tranh.

Trong từ điển Tiếng Việt, độc quyền có nghĩa là “Đặc quyền chiếm giữa một mình”. Trong thị trường chỉ có một cá nhân hay tổ chức nắm giữ, cung cấp một sản phẩm, dịch vụ mà chỉ có duy nhất họ có và không có đối thủ cạnh tranh.

Trong tiếng anh, độc quyền là Monopoly có nguồn gốc từ ngôn ngữ Hy Lạp cổ đại. Trong đó, Monos nghĩa là “Một” và Polein có nghĩa là “Bán”.

Đây là hiện tượng chỉ có duy nhất một doanh nghiệp hoặc một nhóm doanh nghiệp chiếm vị trí độc tôn trong việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ nhất định nào đó mà họ có thể toàn quyền kiểm soát giá cả sản phẩm, dịch vụ nhằm tạo ra lợi nhuận tối đa và ngăn các đối thủ khác xâm nhập thị trường.

Thực trạng thị trường cạnh tranh hoàn hảo tại Việt Nam

Nền kinh tế Việt Nam hiện nay là một nền kinh tế đang phát triển với hình thức kinh tế thị trường nhiều thành phần, vận động theo 3 yếu tố là tự do cạnh tranh - tự do định đoạt của chủ thể kinh doanh - chế độ sở hữu đa thành phần. Hiện nay xu hướng khởi nghiệp vẫn đang là xu hướng tất yếu của nền kinh tế nước ta, đặc biệt là khuyến khích những ý tưởng mới sáng tạo, những áp dụng công nghệ hiện đại đổi mới để giải quyết những vấn đề trong xã hội và giải quyết nhu cầu người dân. Do đó tính sáng tạo, ứng dụng đổi mới và tạo ra lợi thế cạnh tranh vẫn là một yếu tố chủ chốt thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế dù có đi theo hướng nào đi chăng nữa.

Để áp dụng lý thuyết cạnh tranh hoàn hảo, cần người dân phải nắm rất rõ nhiều thông tin chính xác liên quan đến các sản phẩm và hiểu biết về cả pháp luật cũng như quyền lợi của mình. Điều này là khá khó khăn với đại đa số người dân Việt Nam để nhận biết một cách rõ nét trong thời điểm hiện tại. Do đó để áp dụng thực tiễn cạnh tranh hoàn hảo, cần sự can thiệp của chính phủ và các cơ quan nhà nước, cũng như các doanh nghiệp cho những vấn đề này. Tuy nhiên đây sẽ là một chặng đường dài và nhiều chông gai để hiện thực hóa một kết quả cụ thể và đồng bộ cho tất cả.

Tóm lại, thị trường cạnh tranh hoàn hảo được coi là một hình mẫu lý tưởng mang lại nhiều giá trị nhất cho cộng đồng với thông tin hoàn hảo và mọi thứ được định hình bởi thị trường một cách hoàn toàn tự nhiên mà không có sự tác động và chi phối của bất kỳ chủ thể nào, tuy nhiên để áp dụng vào thực tiễn thì hoàn toàn không phải điều đơn giản, khi mọi doanh nghiệp hay người tiêu dùng đều hướng tới mục đích tối ưu hoá lợi ích cho cá nhân mình. Ngoài ra lý thuyết này cũng có thể là một rào cản khi về dài hạn nó không khuyến khích tạo động lực cho các doanh nghiệp thay đổi sản phẩm cũng như tối ưu hoá doanh nghiệp. Mong rằng những thông tin trên cung cấp cho các bạn một bức tranh tổng thể để có những đánh giá chính xác hơn.

Ví dụ về thị trường cạnh tranh hoàn hảo

Lấy một ví dụ đơn giản với việc bán rau củ quả ở các chợ. Có rất nhiều người tiêu dùng và người bán hàng cùng ở buổi chợ đó, và họ độc lập với nhau. Mặt hàng rau củ quả là đồng nhất và ở hàng này và hàng khác không có sự khác biệt nào về sản phẩm. Người bán và người mua đều có thể nắm rõ giá cả và thông tin về sản phẩm. Họ biết giá bao nhiêu là mua được để không bị mua đắt, chẳng hạn như hàng này bán bao nhiêu, hàng kia bán bao nhiêu, bà hàng xóm mua với giá nào,... trước khi mua họ cũng sẽ tham khảo hàng nào ngon và người bán dễ tính để đưa ra quyết định, và nếu một hàng bán không khiến họ hài lòng họ hoàn toàn có thể chuyển sang một hàng khác để mua.

Ngoài ra việc mua hàng thường xuyên với những mặt hàng thiết yếu cũng khiến cho người bán và người mua hiểu rõ nhau, còn gọi là khách quen.